O satélite Humsat-D continúa operativo oito anos despois do seu lanzamento
venres, 11 de febreiro do 2022
O foguete DNPER foi lanzado ao espazo dende o cosmódromo ruso de
Yansy o 21 de novembro de 2013. No seu interior, atopábase o
satélite Humsat-D, deseñado, construído e operado polos e polas
integrantes da Agrupación Aeroespacial da Uvigo e integrado no
programa Basic Space Tecnology Initiative (BSTI).
Fernando Aguado e José Antonio Vilán foron os encargados de
coordinar este proxecto, sendo o segundo cubesat que
estudantes e docentes da UVigo lanzaban ao espazo. O 13 de febreiro
de 2012 puxeron en órbita o Xatcobeo, e un ano e medio despois, o
Humsat-D. “En 2014, os enxeñeiros encargados da operación do
satélite, deixaron de recibir transmisión de Humsat-D. De aí nun
tempo volveu dar sinais de vida, pero finalmente deixou de
transmitir” rememora Fernando Aguado. Segundo os integrantes do
proxecto, o satélite Humsat-D, continuou dando sinais puntuais pero
non era posíbel contactar con el, polo que consideraron que estaba
non operativo. Os coordinadores, tamén indicaron que durante o 2014
producíronse actividades solares importantes que puideron afectar ao
satélite, e que esta fora unha das razóns da interrupción das
transmisións.
Pese a isto, sete anos despois do que se pensaba que sería a súa
derradeira transmisión, “a través dun contacto que realizou un
radioafeccionado mediante unha rede social a SpaceLab, preguntando o
estado de Humsat-D, puidemos confirmar que o satélite estaba
activo”, afirma o docente e investigador do centro AtlantTIC da
Uvigo. Nestes
últimos días, o sinal do Humsat-D foi recibido na estación que se
atopa na Escola de Enxeñería de Telecomunicacións da UVigo, e
por parte de numerosos radioafeccionados en todo o mundo.
O Humsat-D permitiu comprobar a viabilidade de que en pequenos
satélites era posíbel prover un servizo coñecido como Internet das
Cousas (IoT). Tiña unha esperanza de vida de arredor de 6 meses, e
segundo Fernando Aguado “recibir transmisións oito anos despois do
seu lanzamento é algo inusual neste tipo de satélites”. Este
tamén indicou que a vida útil dos cubesats foi aumentando,
ata o punto de que o último satélite da Uvigo, Lume, segue a ser
operado despois de máis de dous anos dende que foi lanzado, sen
presentar signos de degradación.
Unha vez restablecido o contacto con Humsat-D, a Agrupación
Aeroespacial está a traballar para recuperar o software e o hardware
empregado hai oito anos; co obxectivo, non só de recibir datos de
forma pasiva, senón de poder recuperar o rexistro do satélite e
descubrir que sucedeu antes de que se parara a comunicación. “Algo
que axuda a ter unha vida útil máis longa é que Humsat-D se
deseñou coidando ao máximo as baterías, que é o elemento máis
crítico”, precisa Aguado, que advirte que en calquera momento
poderíase volver a perder o contacto co satélite. Sexa como for, as
simulacións apuntan a que aínda estará en órbita durante 15 anos
máis, orbitando arredor de 14 veces ao día, remataría por
autodestruírse contra a atmosfera despois de aproximadamente 130.000
voltas á Terra.